Nasıl Okusam?
Şule Duman[1]
Teknoloji her geçen gün hızına yetişemediğimiz bir hal alırken alışkanlıklarımız da bu hızla birlikte şekil değiştirme, dönüşüm ve bir evrim içerisinde kendilerini buluyorlar elbette. Bu dönüşüm içerisinde okumanın da birden fazla şekli ve çeşidi var. Her iyi okurun sorabileceği bir soruya cevap arayacağım bu soruda.
Dokunmadan Okuyamamcılar
Kitap okumak hepimizin de kabul edebileceği gibi aktif bir eylemdir. Kitap okumak derken basılı, kapağı olan, ciltli kitaplardan bahsediyorum. Eğer odağınızı yalnızca elinizdeki kitaba vermişseniz belki yarım saat belki bir saat ilgileneceğiniz tek şey o olacaktır. Kitabınızın; şarjı bitmeyecektir, mavi ekran gibi herhangi bir sorununuz olmayacaktır, altını istediğiniz gibi çizecek ve yanına yöresine notlar alabileceksinizdir. Basılı kitabı okumak, bir kitabı dinlemeye kıyasla hayal gücünüzü çokça tetikleyecektir. Çünkü okuma tamamen kendi hayal gücünüzle, içsel düşüncülerinizle, kelimelere yüklediğiniz anlamlarla ve kendi hayat melodiniz ile ilerlettiğiniz bir eylem aslında. Kitaptaki kelimeleri, karakterleri gözlerimizle takip ederken her biri bambaşka imgeleri uyandırır zihnimizde. Bu yüzden bir kitaba dokunmak, göz gezdirmek, dönüp dönüp aynı satırı okumak bizlerde farklı duygular uyandırır. Kitapla duygusal bir bağ kurarız.
E bir de bu işin geçmişten beri gelen bazı problemleri var ki basılı kitap okumayı, biriktirmeyi çok sevenlerin kanayan yarası neredeyse. Maliyet problemi. Basılı tüm edebiyat ürünleri veya basılı her kitap en ilgilisi için bile cep yakar vaziyette ne yazık ki. Diğer yandan her kitabı her yerde bulamıyoruz ki artık kitapçılara falan da uğradığımız yok. Hele ki bir de meşhur kitap sitelerinde indirim yakaladık mı toplu bir şekilde kitap alışverişlerimizi oradan yapıyoruz. Yine de baskısı tükenen ya da az basılmış kitapları bulmak bazen epeyce mesai gerektirebiliyor.
Dijital Kütüphane Cenneti
“Ben PDF okuyamam, şu kadar sayfalık makaleyi bile geçen çıktı alıp okudumcular.” E-kitap her ne kadar sizlerin hoşuna gitmese de özellikle yabancı dillerde okumalar gerçekleştirenler için tam anlamıyla derya deniz. Bu platformlarda Türkçe kitapların da gittikçe sayısı artıyor olsa da hala aradığınızı bulamıyor olabilirsiniz. Tabii tek alternatifiniz bu değil. Dünya kütüphanelerinde çok uzun yıllardır kitaplara dijital olarak ulaşılabiliyordu. Ülkemiz kütüphanelerinde de dijitalleşme çalışmaları devam ederken salgın sebebiyle bu çalışmalar hız kazanmış ve birçok kütüphane kitap ile okuyucuyu bu şekilde buluşturmuş idi. Yazma eserlere, akademik eserlere ve daha birçoklarına bu kütüphaneler sayesinde ulaşabilirsiniz. Özellikle yazma eser meraklılarını TBMM Kütüphanesi’nin açık erişim Koleksiyonu, Yazma Eserler Kurumu’nun yayınları, Kültür Bakanlığı Kütüphaneleri, Princeton Üniversitesi Kütüphanesi gibi adreslerde taranmış binlerce eser bekliyor. E-kitap maliyet bakımından okuyucuyu çokça memnun edebilir. Ayrıca kitapçı gezmeye ya da günlerce kitap kargosu beklemenize lüzum yok çünkü e-kitaba ulaşmak çok kolay. Sürekli dışarda iseniz; okuyor, çalışıyor ya da sıkça seyahat ediyorsanız telefonunuzun içinde kocaman bir kütüphane de size eşlik ediyor demektir. Dijital kitap okurken teknolojinin birçok nimetinden de faydalanabilirsiniz tabii ki; yazı stilini değiştirebilir, harfleri büyütüp küçültebilir, işaretler koyarak notlar alabilir ve geri döndüğünüzde hızlıca işaretlediğiniz yerleri bulabilirsiniz. İşin bir de akademik kısmı var. Nadir bulunan birçok akademik makale veya eserleri, hatta etik olmasa da ve eminim ki birçoğumuzun başvurmadığı bir yöntem olsa da kitapları da bilgisayarlarımıza, telefonlarımıza rahatça indirip okuyabiliyoruz.
Eli İşte, Kulağı Kitapta Olanlar
Hızlı hayatımızın koşuşturmacası içerisinde; metroda, otobüste, temizlik yaparken, araba sürerken çoğumuz bir şeyler dinleme ihtiyacı hissediyoruzdur. İşte sesli kitaplar tam bu anlar için tam bir yeni dünya nimeti. Peki dinleyerek kitap okunmuş olur mu? Okumanın esasen gözlerimizle takip ederek yaptığımız bir yolculuk olduğundan bahsetmiştim yukarıda hala bunun arkasındayım fakat öğrenilen ya da zevk alınan içerikten çok da bir şey kaybettirmediğine inanıyorum sesli kitapların. Elbette ki zaman zaman görsel olarak bir kitabı hissetmek, kitabın ritmini kendi iç sesimizle bulmak istiyor ya da okuduğunuz kitabı dinlediğiniz sesle bağdaştıramıyor olabilirsiniz. Bunun yanı sıra sesli bir kitabı dinlerken dikkatinizi dağıtacak tüm unsurların basılı ve dijital kitap okurken de geçerli olabileceğini düşünüyorum. Hala sesli kitap dinleyince kitap okumuyormuş hissine kapılanlar varsa kendilerini yalnızca sesin ve kitabın akışına bıraksınlar. Kitabı, okumayı, öğrenmeyi ve keşfetmeyi sevenler için onları çok sesli bir dünya bekliyor.
En nihayetinde okuma ne şekilde yapılırsa yapılsın sonu aydınlığa çıkacak bir yoldur. Günlük hayatta verimli bir şekilde size okuma yaptırabilecek her yöntem aslında en iyi yöntemdir.
Buyur Burdan Bak
TBMM Kütüphanesi Açık Erişim Sistemi
https://acikerisim.tbmm.gov.tr/
Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı E-Kitap Kütüphanesi
Kültür ve Turizm Bakanlığı E-Kitap Kolekisyonu
http://koha.ekutuphane.gov.tr/cgi-bin/koha/opac-main.pl?deger=1
Princeton Üniversitesi Kütüphanesi
https://dpul.princeton.edu/islamicmss
TRT Dinle Sesli Kitap
https://www.trtdinle.com/genre/sesli-kitap
[1] Çekmeköy Fatma Talip Kahraman KAİHL mezunu. İstanbul Üniversitesi’nde Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğrencisi.