Oğul- Üç Dİl

Oğul,[1]

İyi adını kötüye takma ve kötüye yoldaş olma, zararını çekersin.

İki kişi söyleşirken dinleme.

Davetsiz bir yere varma, varırsan güvenilir yerde dürüstlere var. 

Sır saklar ol, her mecliste duyduğun sözleri sakla.

Evden eve dolaşıp söz gezdirme. İyi huylu ol, herkesle güzel geçin, inatçı ve sivri dilli olma.

Senden ulular önünden gitme, ihtiyarlara saygı göster.

Oğul,

Dünya için öğüdüm odur ki, daima zarif olup tok gözlü ol ki oturup kalktığın vezirlere, devlet adamlarına ve büyüklere varıp dünya için bir şey isteme. Bu yüzden senden nefret edip seni küçük görmesinler.

Rıza lokmasına kanaat eyle, eline giren malı da israf etme, kanaatle geçin. “Kanaat tükenmez bir hazinedir.” demişler. Sağlıkta lazım olur, dünyalık akçeyi lokma ve hırka için saklayıp namerde muhtaç olma.

Gezip dolaştığın yerde iki yerden gayret kuşağını beline bağlayıp kendini daima koru.
Su uyur, hizmetkâr, gaddar ve hain düşmanlar uyumaz.

Büyük velileri ziyaret et. Bütün ziyaretgâhları, her diyarda olan ovaları, çölleri, yüce dağları, ağaçları ve yöreleri, özellikleriyle kaydet. Havası ve suyunu, görmeye değer eserleri ve kalelerini, fatihleri, yapıcıları ve büyükleriyle yazıp “Seyahatname” adıyla bir kitap telif eyle. Sonun hayır olsun.

Baban Derviş Mehmed Efendi

[1] Evliya Çelebi’nin o ünlü seyahatlerine çıkmadan ve Seyahatname’yi yazmadan önce, babası Sultan IV. Murad’ın Kuyumcubaşısı Derviş Mehmed Efendi tarafından kendisine verilen öğütlerdir.

Son,

If a thing is good, do not say it is bad and do not be a comrade to the malicious people, you will be harmed. 

Do not listen when two people converse.

Do not go to places you are not invited. If you do, go to honest people, to places of which you are sure.

Keep secrets; keep the things you may hear at every gathering.

Do not carry word from house to house. Be decent, maintain good relations with everyone. Do not be stubborn and sharp-tongued.

Do not go in front of those who are greater than you, respect older people.

Son,

My advice in mundane affairs is always be elegant and contented, do not ask for worldly things from the viziers, statesmen and nobles you have close ties with so that they do not hate and underestimate you.

Content with your daily bread, do not dissipate property you may come to own, live modestly. Wise men say ‘Modesty is an inexhaustible treasure’. You may require it in sickness and in health. Do not save the worldly coin for food and clothing and then, do not be in need of the despicable person. 

Tie the belt of endeavor securely around your waist and always protect yourself in the places you walk and visit. Water sleeps but self-interested, cruel and malicious enemies do not sleep.

Visit the great saints. Record all holy places as well as plains, deserts, high mountains, trees and regions with all their features in all the lands you visit, write their climates, waters, worth-seeing monuments and castles, conquerors, founders and great saints and then, compile a book which will be called “Book of Travels”. May your fate be good.

ثلاثة عوالم

بُنَيّ!

لا تسئ إلى اسمك الجميل بأفعالك السيئة ولا تصحب صديقا سيئا يصبك ضرره.

لا تسترق السمع إلى شخصين تتحدثان مع بعضهما.

لا تذهب إلى أي مكان بدون دعوة,فإن أردت الذهاب اذهب إلى الأتقياء في مكان أمين,احفط السر واكتم الأحاديث التي تسمعها في كل المجالس.

لا تنقل الكلام من بيت إلى بيت أثناء تجوالك. كن ذا أخلاق طيبة وتعامل مع الجميع تعاملا جيدا.لا تكن عنيدا ولا صاحب لسان سليط.

بُنَيّ! نصيحتي من أجل الدنيا:كن لبقا وذا عين مليئة حتى لا تطلب شيئا من الوزراء ورجال الدولة والوجهاء الذين تجالسهم, فإن طلبت منهم شيئا يكرهوك ويحتقروك.

لا تمش أمام من هو أكبر منك.

اقنع لقمة الرضا ولا تسرف بما تقبض يدك.عش بالقناعة.

قالوا:”القناعة كنز لا يفنى”, فإنك تحتاج القناعة عند صحتك .احفظ درهم الدنيا من أجل لقمتك ومعطفك حتى لا تحتاج إلى جبان.

اشدد خصرك بحزام الجد حيثما تجولت. احفظ نفسك دوما. الماء ينام لكن الخادم والغدار والأعداء الخونة لا ينامون.

زر الأولياء الكرام. سجل كل المزارات والسهول التي توجد في كل البلاد والصحارى والجبال العظيمة والأشجار والأقاليم بجميع صفاتها, واكتب ماءها وهواءها والآثار وقلعاتها التي تستحق أن تشاهد مع بنائيها وعظمائها, ثم ألف كتابا باسم “سياهاتنامه”. فالتكن عاقبتك خيرا.